नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मा-सम्बुद्धस्स

✦ ॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स ॥ ✦

Hindi

ऐसा मैंने सुना — एक समय भगवान श्रावस्ती में अनाथपिण्डक के जेतवन उद्यान में विहार कर रहे थे। वहाँ भगवान ने भिक्षुओं से कहा, “भिक्षुओं!"

“भदंत”, भिक्षुओं ने भगवान को उत्तर दिया। भगवान ने कहा —

“भिक्षुओं,

भगवान ने ऐसा कहा। हर्षित होकर भिक्षुओं ने भगवान की बात का अभिनंदन किया।

सुत्र समाप्त।

Pali

१०५. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तत्र खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘भिक्खवो’’ति। ‘‘भदन्ते’’ति ते भिक्खू भगवतो पच्‍चस्सोसुं। भगवा एतदवोच – ‘‘सप्पुरिसधम्मञ्‍च वो, भिक्खवे, देसेस्सामि असप्पुरिसधम्मञ्‍च। तं सुणाथ, साधुकं मनसि करोथ; भासिस्सामी’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो ते भिक्खू भगवतो पच्‍चस्सोसुं। भगवा एतदवोच –

‘‘कतमो च, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो? इध, भिक्खवे, असप्पुरिसो उच्‍चाकुला पब्बजितो होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि उच्‍चाकुला पब्बजितो, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न उच्‍चाकुला पब्बजिता’ति। सो ताय उच्‍चाकुलीनताय अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयं अयम्पि (सी॰ पी॰), भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो उच्‍चाकुलीनताय लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति , मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि उच्‍चाकुला पब्बजितो होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी , सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा ताय उच्‍चाकुलीनताय नेवत्तानुक्‍कंसेति न परं वम्भेति। अयं, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो महाकुला पब्बजितो होति…पे॰… यथा उच्‍चाकुलवारे तथा वित्थारेतब्बं महाभोगकुला पब्बजितो होति…पे॰… उळारभोगकुला पब्बजितो होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि उळारभोगकुला पब्बजितो, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न उळारभोगकुला पब्बजिता’ति। सो ताय उळारभोगताय अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो उळारभोगताय लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि उळारभोगकुला पब्बजितो होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा ताय उळारभोगताय नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

१०६. ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो ञातो होति यसस्सी। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि ञातो यसस्सी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू अप्पञ्‍ञाता अप्पेसक्खा’ति। सो तेन ञत्तेन ञातेन (सी॰ क॰), ञातत्तेन (स्या॰ कं॰ पी॰) अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो ञत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि ञातो होति यसस्सी; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो , सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन ञत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो लाभी होति चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारानं। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि लाभी चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारानं, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न लाभिनो चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारान’न्ति। सो तेन लाभेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो लाभेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि लाभी होति चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारानं; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन लाभेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो बहुस्सुतो होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि बहुस्सुतो, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न बहुस्सुता’ति। सो तेन बाहुसच्‍चेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे , इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो बाहुसच्‍चेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति , दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि बहुस्सुतो होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन बाहुसच्‍चेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो विनयधरो होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि विनयधरो, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न विनयधरा’ति। सो तेन विनयधरत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो विनयधरत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि विनयधरो होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन विनयधरत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो धम्मकथिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि धम्मकथिको, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न धम्मकथिका’ति। सो तेन धम्मकथिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो धम्मकथिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि धम्मकथिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन धम्मकथिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

१०७. ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो आरञ्‍ञिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि आरञ्‍ञिको इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न आरञ्‍ञिका’ति। सो तेन आरञ्‍ञिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो आरञ्‍ञिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि आरञ्‍ञिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन आरञ्‍ञिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो पंसुकूलिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि पंसुकूलिको, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न पंसुकूलिका’ति। सो तेन पंसुकूलिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति । अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो पंसुकूलिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि पंसुकूलिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन पंसुकूलिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो पिण्डपातिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि पिण्डपातिको, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न पिण्डपातिका’ति। सो तेन पिण्डपातिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो पिण्डपातिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि पिण्डपातिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन पिण्डपातिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो रुक्खमूलिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि रुक्खमूलिको, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न रुक्खमूलिका’ति। सो तेन रुक्खमूलिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो रुक्खमूलिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि रुक्खमूलिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन रुक्खमूलिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो सोसानिको होति…पे॰… अब्भोकासिको होति… नेसज्‍जिको होति… यथासन्थतिको होति… एकासनिको होति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि एकासनिको, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू न एकासनिका’ति। सो तेन एकासनिकत्तेन अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो एकासनिकत्तेन लोभधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, दोसधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति, मोहधम्मा वा परिक्खयं गच्छन्ति। नो चेपि एकासनिको होति; सो च होति धम्मानुधम्मप्पटिपन्‍नो सामीचिप्पटिपन्‍नो अनुधम्मचारी, सो तत्थ पुज्‍जो, सो तत्थ पासंसो’ति। सो पटिपदंयेव अन्तरं करित्वा तेन एकासनिकत्तेन नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

१०८. ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो विविच्‍चेव कामेहि विविच्‍च अकुसलेहि धम्मेहि सवितक्‍कं सविचारं विवेकजं पीतिसुखं पठमं झानं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि पठमज्झानसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू पठमज्झानसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय पठमज्झानसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘पठमज्झानसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय पठमज्झानसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो वितक्‍कविचारानं वूपसमा अज्झत्तं सम्पसादनं चेतसो एकोदिभावं अवितक्‍कं अविचारं समाधिजं पीतिसुखं दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं… चतुत्थं झानं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि चतुत्थज्झानसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू चतुत्थज्झानसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय चतुत्थज्झानसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो , भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘चतुत्थज्झानसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय चतुत्थज्झानसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो सब्बसो रूपसञ्‍ञानं समतिक्‍कमा पटिघसञ्‍ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्‍ञानं अमनसिकारा ‘अनन्तो आकासो’ति आकासानञ्‍चायतनं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि आकासानञ्‍चायतनसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू आकासानञ्‍चायतनसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय आकासानञ्‍चायतनसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘आकासानञ्‍चायतनसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय आकासानञ्‍चायतनसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो सब्बसो आकासानञ्‍चायतनं समतिक्‍कम्म ‘अनन्तं विञ्‍ञाण’न्ति विञ्‍ञाणञ्‍चायतनं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि विञ्‍ञाणञ्‍चायतनसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू विञ्‍ञाणञ्‍चायतनसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय विञ्‍ञाणञ्‍चायतनसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘विञ्‍ञाणञ्‍चायतनसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय विञ्‍ञाणञ्‍चायतनसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो सब्बसो विञ्‍ञाणञ्‍चायतनं समतिक्‍कम्म ‘नत्थि किञ्‍ची’ति आकिञ्‍चञ्‍ञायतनं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि आकिञ्‍चञ्‍ञायतनसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू आकिञ्‍चञ्‍ञायतनसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय आकिञ्‍चञ्‍ञायतनसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति, परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे, इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘आकिञ्‍चञ्‍ञायतनसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय आकिञ्‍चञ्‍ञायतनसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, असप्पुरिसो सब्बसो आकिञ्‍चञ्‍ञायतनं समतिक्‍कम्म नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनं उपसम्पज्‍ज विहरति। सो इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘अहं खोम्हि नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनसमापत्तिया लाभी, इमे पनञ्‍ञे भिक्खू नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनसमापत्तिया न लाभिनो’ति। सो ताय नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनसमापत्तिया अत्तानुक्‍कंसेति , परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, असप्पुरिसधम्मो। सप्पुरिसो च खो, भिक्खवे , इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता। येन येन हि मञ्‍ञन्ति ततो तं होति अञ्‍ञथा’ति। सो अतम्मयतञ्‍ञेव अन्तरं करित्वा ताय नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनसमापत्तिया नेवत्तानुक्‍कंसेति, न परं वम्भेति। अयम्पि, भिक्खवे, सप्पुरिसधम्मो।

‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, सप्पुरिसो सब्बसो नेवसञ्‍ञानासञ्‍ञायतनं समतिक्‍कम्म सञ्‍ञावेदयितनिरोधं उपसम्पज्‍ज विहरति। पञ्‍ञाय चस्स दिस्वा आसवा एकच्‍चे आसवा (क॰) परिक्खीणा होन्ति। अयं अयं खो (स्या॰ कं॰), भिक्खवे, भिक्खु न किञ्‍चि मञ्‍ञति, न कुहिञ्‍चि मञ्‍ञति, न केनचि मञ्‍ञती’’ति।

इदमवोच भगवा। अत्तमना ते भिक्खू भगवतो भासितं अभिनन्दुन्ति।

सप्पुरिससुत्तं निट्ठितं ततियं।